Kunt u mij vertellen wat er gebeurd is op de bètafaculteit van de UvA? Anderhalf jaar waren studenten boos en docenten onthutst (die soms ook boos waren, maar bij docenten hangt het er van af of ze meer of minder geld krijgen binnen hun onderzoeksgebied). van alle studenten die wij gesproken hebben was zo’n 80% heel chagrijnig. Ze waren niet gehoord en er werd stelselmatig gelogen. Het College van Bestuur stelde dat er heel veel draagvlak voor de plannen zou zijn. Wij hielden een onderzoek onder 400 studenten en moesten daaruit concluderen dat er echt geen draagvlak was.
Maar wat was precies het plan dan? O, je bent helemaal niet op de hoogte.
Ik ben een journalist en weet helemaal niets. Bon, bon. De A F S. Dat is een plan dat een miljoen jaar geleden is bedacht door de UvA en de VU, ze willen gewoon fuseren. Dat wil de overheid ook graag. Nu zijn ze dus al enkele jaren bezig op enkele faculteiten om een beetje toenadering te zoeken. Scheikunde is bijvoorbeeld al gefuseerd. Scheikunde was aan de VU een noodleidende studie, aan de UvA niet, dus die hebben ze samengevoegd. Bij de UvA heb je op de FGW de klassieke talen, zo ook bij de VU. Daarvan zijn de masters samengevoegd, dat heet Acasa, met een C. Anderhalf jaar geleden zijn de UvA en VU naar buiten getreden met het plan van de AFS, de Amsterdam Faculty of Science. Dat hield in dat er een algehele fusie zou komen van beide bètafaculteiten, met dezelfde interne structuur, met dezelfde begroting, met dezelfde bestuurders en dezelfde administratie. Dat zou niet gefaseerd ingevoerd worden, zoals dat gebeurde bij Acasa. Nee, het zou in één klap worden ingevoerd. Ze begonnen met stellen dat ze ‘zouden kijken naar mogelijkheden voor nadere samenwerking en hoe dat er eventueel uit zou zien’. Begin van dit jaar werd er een ‘toenaderingsafspraak’ gemaakt of iets dergelijks. Juli kwam er nog een dergelijke afspraak met de bedoeling om meer samen te werken: ze hebben drie keer dezelfde afspraak gemaakt. Alleen in juli kwam er een document via de Centrale Studentenraad naar buiten, waarin stond dat er vergaande plannen waren. Toen was het hek van de dam en kwam er een beweging op, onder de naam ‘Animo’. Studenten waren namelijk hard geschrokken van de plotselinge plannen.
Maar is dat niet nog maar de vraag? Ik hoorde dat sommige studies noodleidend zijn aan de VU. Dit moet je dus loskoppelen in je hoofd. Je hebt studies en je hebt onderzoek. Er zijn wel radicaal verschillende opleidingen bij de UvA en de VU. Wiskunde bijvoorbeeld heeft aan de UvA respectievelijk de VU een compleet andere invalshoek. Wiskundigen waren dan ook niet tevreden met het plan en zijn er in eerste instantie erg boos om geworden. Maar – je moet het dus los van elkaar zien. Het gaat ze niet om onderwijs, dat interesseert ze echt geen fuck. Het gaat niet om studies. Het gaat niet om onderwijs, daar kom ik zo nog op terug. We hebben met een docent gesproken, toen we een referendum aan het afnemen waren, die gaf aan dat die rankings en de fusie, dat daar ook nog vraagtekens bij te stellen zijn. Hij zat in de ondernemingsraad, ik weet bij god niet meer hoe die heet. De UvA en de VU die hebben nu zeg honderd jaar aan gevaloriseerd bèta-onderzoeken. Als je dat samenvoegt en je maakt er één instituut van, dan is er een kans dat diegenen die de rankings berekenen sommige of vele onderzoeken links laten liggen in de te fabriceren berekening. Dan begin je eigenlijk opnieuw en moet je jezelf opnieuw gaan bewijzen. Het is dus onzeker in hoeverre het goed is voor de ranking. Maar dat zijn dus de hoofdargumenten: onderzoeksgelden en rankings. Qua onderzoeksgelden, als je zegt ‘wij zijn al zo lang bezig en we hebben zoveel man onder ons’, dan is het voor bedrijven aantrekkelijker om je een grote smak geld te geven.
Dus is dit dan een prestigeproject? O, alleen! Het gaat alleen om meer geld en een grotere naam.
En wie gaat er dan op vooruit bij dat grotere prestige en wie gaat er op achteruit? Hmm, goede vraag. Sommige onderzoeksgebieden gaan er op vooruit, diegene waar naar nu de meeste vraag is. Kleinere studies komen in de verdrukking. Ik heb zelf niet zo bijster verstand van bèta-onderzoek, maar vergelijkbaar op de FGW zou een onderzoek naar de Baskische poëzie en hoe in Frankrijk daar in 1800 tegenaan werd gekeken zijn. Op de FNWI, de UvA bètafaculteit, heb je ook studies die nù niet echt heel geil zijn. Oh, een goed voorbeeld is onderzoek naar bepaalde algen. Op FNWI hebben ze een algenlab gebouwd, met algen die elektriciteit kunnen opwekken. Nu is er echter meer olie gevonden in de wereld en is het onderzoek hierdoor minder rendabel geworden waardoor ze minder geld krijgen. De vraag is nu wat er met die algen moet gebeuren, ze kunnen er vast ook wel plastic mee maken ofzo maar dat weet ik niet zeker. Het is wel een voorbeeld van hoe onderzoek slechts wordt bekostigd als het geil is, als mensen er prestige uit kunnen halen, als de UvA er groter van kan worden. Die projecten worden groter, de andere zullen het nog moeilijker gaan krijgen dan ze al hebben. Voor alle studenten is dit ook nog een grote nadelige slag, want grootschaligheid is zelden de motor van goed onderwijs. Fysiek contact met docenten en het over de stof hebben is veel belangrijker. Als je de grote opleidingen van FNWI en de VU samenvoegt kan je dat niet garanderen.
Maar er zijn dus zowel voors als tegens. Tegelijkertijd zijn er al wel veel veranderingen geweest aan de UvA. Het grootste deel daar van pakte niet positief uit voor studenten. Desondanks hebben de studenten ze uiteindelijk wel geaccepteerd. Dus hoe kan het dat juist deze maatregel niet is geaccepteerd? Waar heeft dat mee te maken, de inhoud of de manier waarop het gebracht werd? Beide. De beweging ontstond eerst vanwege de manier waarop het gebracht werd. Dat was namelijk op een marketing-manier (Amerikaans voor reclame – RL). Er werd telkens gezegd door het bestuur: ‘Jullie zijn het er niet mee eens omdat jullie nog niet genoeg ingelicht zijn’. Ze dachten: we gooien ons marketingapparaat erop, dan weten ze het wel. Dat is ook gebeurd. Op een dag stond het hele bestuur flyers (Amerikaans voor pamfletten – RL) uit te delen met 3D-brillen erop. ‘Bekijk het in drie dimensies – UvA, VU, AFS!’ Het was echt verschrikkelijk. In eerste instantie was dat het dus. Studenten en docenten waren niet benaderd. We wilden betrokken worden in het debat. Toen zijn er dus heel veel debatten georganiseerd door studenten en docenten, maar dat mocht niet baten, we werden niet echt betrokken. Na juli kwamen er opnieuw documenten naar buiten, waarin wél enkele inhoudelijke zaken stonden. Aanvankelijk konden studenten het ook slechts oneens zijn met de procedure, want dat was het enige wat ze mee hadden gekregen. Als je niet wordt betrokken in de inhoud, dat kan je er ook niet op reageren. Toen die documenten er eindelijk zijn de studenten vrijwel meteen in de bres gesprongen. Er stond namelijk niets in over onderwijs. Ik zal je zo nog even wat documenten sturen, die laat gekomen zijn, op één december pas. Er stond toen pas wat zinnigs in over onderwijs, namelijk ‘dat het een grote kwaliteitssprong gaat maken, omdat er meer excellente studenten en meer buitenlandse studenten kunnen worden aangetrokken’.
Nou, goed, zolang er maar geen mensen uit Amsterdam-Noord komen studeren dan zit het dus goed! Ja als je gewoon rijk bent en uit Amerika komt dan zit het goed. Of China, dat vinden ze ook heel interessant. Dat zijn landen waar het onderwijssysteem ook al helemaal verachtelijk is. Maar goed, de normale student is gewoon niet gehoord. Dat is toch de belangrijkste reden niet waarom het er niet gekomen is. Het spannendste dat hier gebeurde was dat er een beweging ontstond van studenten die echt poepchagrijnig waren en dat de Centrale Studentenraad (CSR) daar uiteindelijk voor gezwicht is. Of eigenlijk de gezamenlijke vergadering van de Centrale Ondernemingsraad (COR) en de CSR. De ondernemingsraad is keihard onder druk gezet door het bestuur. De vergadering is drie uur uitgesteld terwijl de ondernemingsraad zweepslagen kreeg van het bestuur. In eerste instantie zou de stemming veel minder spannend worden en wisten we zeker dat een paar van hen tegen zou stemmen, maar na de zweepslagen stemde driekwart van de ondernemingsraad voor. Drie man heeft zich onthouden, die zullen het wel gaan voelen in hun salaris. Dat er wel door de gezamenlijke vergadering tegen is gesteld kwam niet door de kracht van onze argumenten, maar omdat er honderd man achter hen stond. Die honderd man zou kenkerboos worden als er voor zou worden gestemd, die zaal waar de vergadering gehouden werd zat helemaal vol. Jarenlang zijn er nu protesten op de FNWI, banners (Amerikaans voor spandoek – RL) worden gedropt (opgehangen – RL). Daar zijn ze dus voor gezwicht. Het heeft er niets er mee te maken dat de CSR de plannen niet goed vind. De medezeggenschap staat er om bekend dat ze dingen doordrukken zonder dat er ook maar één goed ding in staat voor studenten of docenten, zoals het Bindend Studieadvies, het 8-8-4 systeem, het instellingsplan. Het is altijd dat gelul van ‘excellentie’ en ‘buitenlandse studenten’, er wordt nooit gekeken naar onderwijs.
Is dit dan wel een overwinning te noemen, of is dit weer een uitstel van executie, zoals met de studiefinanciering? Het is juist wel een overwinning. Er is nu sprake van een studentenoproer hier en dat is heel bijzonder. Mensen hebben het idee dat als ze iets willen, dat dat ook gebeurd. Dat was er eerst niet, er heerste een grote apathie. Van ‘de medezeggenschap doet er geen fuck aan, alles komt er toch wel door’. De overwinning zit ‘m er niet in dat dit plan is tegengehouden, de overwinning zit ‘m er in dat mensen nu hoop hebben. Dat ze echt invloed kunnen uitoefenen op het onderwijs als ze dat willen en ze er met z’n allen achteraan gaan.
Maar er is dus ook daar een nieuwe groep hier rondom ontstaan? Ik hoop heel erg dat ze stand houden. We hebben goed contact met Animo en goed contact met de Facultaire Studentenraad (FSR) van FNWI. Samen met hen is het zaak die mensen te bereiken die er vorige week zaten, om dan begin volgend jaar een bijeenkomst te organiseren die zou moeten gaan over een fundamentelere kritiek op dit systeem. Waarom gebeuren dit soort dingen telkens? Je ziet het denk ik ook op de VU, daar is ook één van de faculteiten van science (Nederlands-Amerikaans voor bètawetenschappen, geschiedenis is kennelijk geen wetenschap – RL) wordt daar kapotbezuinigd. Nu zijn studenten en docenten daar teringboos. Ze zijn actief in de groep ‘Titanic’, die houden elke week vergaderingen met 40 man. Dus die beweging die is er en dat moeten we dus bundelen om de bezuinigingen en dat plan van de AFS tegen te houden. Maar er is een fundamenteler probleem en dat is dat het de besturen niet gaat om ons. Het gaat hen om het krijgen van geld van de overheid en om in de rankings te stijgen.
Dan wordt het dus heel moeilijk. Want we hebben de afgelopen jaren vele protesten gezien op de universiteiten, sommige lokaal, sommige tegen de overheidsplannen. Diegene die lokaal waren hebben wel eens succes gehad, maar de landelijke protesten hebben wel plannen weten uit te stellen maar nog niet echt een doorbraak kunnen forceren. Maar dat blijft. En daarom moet het niet gaan om de plannen. Er is een begrip dat heet de ‘Salamitactiek’. Dat is wat er gebeurd met het sociaal leenstelsel, de afschaffing van de OV-jaarkaart enzoverder. Je wordt boos en dan is het er drie jaar later in verkapte vorm alsnog en vijf jaar later is het er echt. Dus je kan wel boos worden op de plannen maar de beweging krijg je daar mee niet op de been. Er wordt gewoon niet naar ons geluisterd. De komende twee maanden gaan wij daar dus aan proberen te bouwen, dat er gevolgen zijn. Dat de oorzaak dieper gezien wordt, dat het niet ligt aan een onzalig plan van een bestuur, maar dat we echt fundamenteel boos worden op wat er gebeurd. De perverse, nieuw-management, ellende….je weet wel.
Je hebt het er over dat er dus een meer algemene boosheid ontstaat op het neoliberale onderwijsbeleid. Nou ja, dat moeten we nu dus helpen ontstaan. Ik weet dat dit een beetje gaande is. Actiegroep Kritische Studenten Amsterdam zit ook stevig bij Titanic. Dit is wat we de komende maanden moeten doen: de mensen die boos zijn op wat eigenlijk neoliberaal onderwijsbeleid is, nieuw management denken, dat ze inzien dat dat is waar ze boos op zijn, niet op bepaalde plannen. De mensen van Animo die zijn best wel bang, het zijn niet de activisten, het zijn echt de normale studenten. Flyers uitdelen vonden ze ok, posteren vonden ze ok, maar de straat op en de lanen in dat vonden ze doodeng. Dat is wel jammer.
Heb je nog een algemene oproep aan studenten die dit lezen? Blijf je de komende maanden goed op de hoogte houden, lees de documenten, ook in de Folia. Kijk ook op www.onskritischalternatief.nl. Daar vindt je artikelen, kritische analyse van bestuursdocumenten en opruiende teksten. Voor acties moet je onze Facebook in de gaten houden. We vergaderen elke woensdag in café de Hegeraad om 20:00.
Nou, dank je wel Joris van Wouden van Ons Kritisch Alternatief! Hahaha belachelijk.
