DEZE SITE IS VERHUIST

vrijdag 4 april 2014

Wat is er gebeurd bij de lokale verkiezingen?

De lokale verkiezingen hadden tot effect dat lokaal enige koppen rolden, Wilders radicaliseerde en D66 kennelijk profiteerde van de woede tegen dit kabinet. Wat is er allemaal aan de hand?
Verkiezingen zijn politieke barometers. Ze kunnen ons inzicht geven in hoe de klasse er voor staat. Niet vaak zijn er momenten waarop haast iedere volwassene zich uit kan spreken. Het eerste is wat dan ook opvalt is dat veel mensen hebben gekozen zich niet te uit spreken. De uitslag was historisch laag met 50% opkomst. Dit laat verschillende, samenhangende dingen zien.
Het laat apathie en verslagenheid van de werkende klasse zien. Uitspraken als 'ze doen toch wel wat ze willen' en 'het is mijn pakkie an niet' vind je terug in de uitslag. Tel er bij op dat veel mensen van links tot rechts vaak stemmen zonder echt veel liefde en je moet tot de conclusie komen dat Nederlanders behoorlijk vervreemd zijn van de politiek. De parlementaire democratie is een van de grondslagen onder de legitimiteit van het kapitalisme in Nederland en de Nederlandse staat, maar de verkiezingen die de parlementaire democratie op hun beurt legitimeren worden gewantrouwd.
Het is lastig te zeggen wie er nu precies niet gestemd hebben, maar als we stellen dat mensen niet kiezen door gebrek aan vertrouwen en door vervreemding dan kunnen we wel bedenken dat dit die mensen zijn wiens vertrouwen is geschaad door het neoliberale beleid dat links en rechts uitvoeren.
Verder is het natuurlijk opvallend hoe hard de regeringspartijen VVD en PvdA, timide als ze reeds zijn, hebben verloren. Op hun bangigheid zal ik terugkomen. Met name de PvdA heeft een afstraffing gehad. We moeten hier blij mee zijn. Niet omdat we blij zijn met rechts aan de macht, maar om een andere reden. De sociaaldemocratie is niet langer de grootste in de grote steden. De PvdA is in het proces van het verliezen van hun status als machtspartij. Dit heeft consequenties voor hun algemene aantrekkingskracht, die zal verminderen. Het maakt hun ook minder relevant voor vakbonden, waarop de greep van de PvdA een groot en bijzonder vervelend is. Migrantenclubs en subsidieclubs zijn vaak verbonden met deze partij. De PvdA is een conservatieve kracht in Nederland en de achteruitgang van deze partij maakt de ruimte voor verzet groter.
Maar waar ging de winst dan heen? Met name naar rechtse partijen zoals D66, het CDA en lokale partijen die veelal concurreren met de VVD. Het is ook niet zo dat 'de regering' verloren heeft want eigenlijk bestaat de regering uit de PvdA, VVD en de 'constructieve oppositie', die ook regelmatig met PvdA en VVD onderhandelt. SGP, CU, GL en D66 staan dan weer dichter, dan weer wat verder van het kabinet. Van deze vier heeft de meest linkse verloren en de rechtse rest gewonnen. Van de officiele regeringspartijen heeft de linker veel meer verloren dan de rechter. Eén antwoord op deze kwestie is simpel. De rechtse stemmers krijgen waar voor hun geld, de linkse stemmers niet.
Waarom D66 gewonnen heeft is niet in één zin te beantwoorden. Voor een deel is het een beloning voor de campagne die D66 jarenlang bewust voert tegen bepaalde vormen van discriminatie, met name Wilders, om zichzelf hierop te profileren. Er was in de aanloop naar de verkiezingen een grote verwarring te merken onder de islamitische stemmers, nu de PvdA echt had afgedaan. Eigen partijtjes kwamen op, die soms wat succesvol waren zoals NIDA in Rotterdam, maar over het algemeen faalden. Kiezers verdwaalden op zoek naar iemand die het op zou nemen voor de moslims, en vonden Alexander Pechtold. Dit is een stap naar rechts, maar vermoedelijk kiezen zij niet D66 omdat ze het neoliberalisme zo kunnen waarderen. In Amsterdam weet D66 al langer ook radicale zwarten aan zich te binden zoals bijvoorbeeld Roy Ristie die prominent op de posters stond in Oost. Ook andere PvdA'ers en ook VVD'ers zijn overgestapt naar D66. Net als het CDA biedt D66 een meer geloofwaardig alternatief dat zegt: 'bezuinigingen ja, maar wel redelijk, niet links en verantwoordelijkheid nemen'. Mensen zijn ook gewoon de leugens van Samsom en de persoonlijkheid van Rutte zat en stappen over zonder zelf significant naar links of rechts te schuiven.
Dan stond natuurlijk Roemer te glunderen. Het is mooi dat de SP het lokaal beter heeft gedaan dan in 2010, maar het triomfantalisme mag wel wat minder. Sowieso heeft de SP inmiddels ook de nare trek over genomen van andere partijen die haast alle verkiezingsuitslagen wel in hun voordeel kunnen uitleggen. Zo bestendigt de leiding zichzelf en hun politieke lijn. Maar de SP had natuurlijk veel meer moeten winnen dan dat het heeft gewonnen. Het verlies van PvdA en Groenlinks weegt niet op tegen de winst van de SP. Er is absoluut geen sprake van een verschuiving naar links.
Het lijkt wel alsof de SP kostte wat het kost verkiezingen niet wilt winnen. Al tien jaar zijn SP campagnes zo apolitiek mogelijk. Posters hebben de tekst 'SP' of 'NU SP'. Je kan zo'n partij moeilijk serieus nemen. Dit jaar maakten zij zichzelf ook belachelijk door aan de gang te gaan met kleurplaten tegen kinderarmoede als onderdeel van de verkiezingscampagne. De voorbeelden zijn legio en beschamend. Als er dan ook geen strijd plaatsvind waarin de mensen wel de SP onder hun zien en de andere partijen aan de verkeerde kant van de lijn, hoe moet dan de werkende klasse leren dat ze SP moeten stemmen? En als er dan strijd plaatsvind dan is de SP vaak maar halfslachtig aanwezig. Toen VU werd bezet kwam ROOD niet meteen opdagen, want zij waren bezig met een narcistische verkiezings-PR-stunt. Typisch.
Daarnaast is de SP zodanig verrechtst dat er daadwerkelijk een electoraal gat links van de SP dreigt te vallen. Het moest ook bij mij van heel diep komen om SP te stemmen. Ik ben pas een paar dagen voor de verkiezingen overtuigt door Germen, die zei dat als ik niet SP zou stemmen dat ik de PvdA zou helpen. Dat wilde ik niet op mijn geweten hebben. In de aanloop naar de verkiezingen gaf de SP vol overtuiging aan de 'dirty work' van Rutte II te willen doen in Amsterdam en alle bezuinigingen braaf te willen uitvoeren onder het mom van 'het is beter als een socialist het doet', dixit Peter Kwint. Het zou dramatisch zijn als de SP mee gaat regeren in Amsterdam, juist nu er zulke harde bezuinigingen aankomen. Het zal links als geheel kwaad doen als de SP zulk openlijk klasseverraad pleegt.
Wilders wist de aandacht op zichzelf te vestigen met zijn uitspraken na de verkiezingen om zo te verhullen dat hij zelf weinig gewonnen had. Ik zal het hier niet te uitgebreid over hebben, gezien het volgende blok. Maar laat ik duidelijk zijn: als de PVV zichzelf niet op zo'n cruciaal moment een onmogelijke partner voor colleges had gemaakt, dan had extreem rechts zich wel degelijk institutioneel kunnen versterken. In Den Haag en Almere had Wilders heel goed kunnen gaan meeregeren. In Rotterdam kunnen we vooruitblikken reeds op het drama dat een coalitie van D66, Leefbaar en VVD zou opleveren. We mogen van geluk spreken als slechts in Rotterdam extreem rechts geïnstitutionaliseerd wordt.
Het kwam PvdA en VVD helemaal niet slecht uit dat na hun nederlaag het even ging over Wilders. Hier hebben ze dankbaar gebruik van gemaakt. Maar vrij snel na Wilders verschoof de aandacht alweer na Deurne. Het ging dus binnen een paar dagen over criminele marrokanen. Het geeft de racisten opnieuw vertrouwen, getuige van hoe vaak bijvoorbeeld kameraden 'minder minder' naar hun hoofd geslingerd kregen door automobilisten op de laatste VU colpo. Racisme en extreem rechts worden heel normaal. En inmiddels ligt het volgende neoliberale pakket weer op tafel: de pensioenen gaan op de schop en de volledige risico's van pensioenen wilt men schuiven in de schoenen van de pensioengerechtigden. Zo zie je hoe de media racisme gebruiken om Geert Wilders en de regering te beschermen ondanks hun zogenaamd kritische houding en onafhankelijke positie.